Cumartesi Anneleri/İnsanları
Cumartesi Anneleri/İnsanları, kayıp yakınları ve hak savunucularından oluşan ve gözaltında kaybedilen kişilerin bulunması için 1995 yılından beri her Cumartesi Galatasaray Meydanı’nda toplanarak adalet talebiyle sivil itaatsizlik eylemleri gerçekleştiren bir insan hakları gurubudur. Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın oturma eylemleri, Hasan Ocak'ın 21 Mart 1995'te gözaltına alınması ve 58 gün sonra işkenceye maruz kalmış bedeninin Kimsesizler Mezarlığı'nda bulunmasıyla başladı. İlk kez 27 Mayıs 1995 Cumartesi günü saat 12.00'de "Gözaltındaki kayıplar son bulsun, kayıpların akıbeti açıklansın, sorumlular bulunsun ve yargılansın" talebiyle Galatasaray Meydanı'nda oturma eylemi düzenleyen Cumartesi Anneleri/İnsanları, 1995-1999 yıllarında her Cumartesi aynı taleple toplandı. Gözaltı ve polis baskılarının artmasıyla eylemlere 13 Mart 1999’da ara verildi. 10 yıl aradan sonra 31 Ocak 2009’da tekrar düzenli olarak toplanmaya başlayan Cumartesi Anneleri/İnsanları, en son 25 Ağustos 2018 tarihinde 700. hafta buluşmasını gerçekleştirmek üzere Galatasaray Meydanı’nda toplanabildi. Ağustos 2018 tarihinde İstanbul Valiliğinin Galatasaray Meydanı’nında eylem yapılmasını yasakladığından beri, İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şube binası önünde toplanarak basın açıklamalarını yapmaya başladı. Hakikat Adalet Hafıza Merkezi’ne göre, 12 Eylül 1982’den beri Türkiye’de en az 1352 kişi zorla kaybedildi. Dosyasına ulaşılabilen 344 kişiden yalnızca 2 kişiyle ilgili açılan 2 davada mahkûmiyet kararı verildi. Ayrıca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Türkiye hakkında pekçok defa mahkumiyet kararı verdi.
Türkiye’de insan hakları savunucuları, yargısal taciz dahil olmak üzere cezai kovuşturmalar, fiziksel saldırılar, tehditler, gözetim altında tutulma, uzun süreli keyfi gözaltı ve kötü muameleye maruz kalıyorlar. Temmuz 2016’da gerçekleşen darbe girişimi sonrası insan hakları savunucularının faaliyetlerini sürdürdükleri ortam daha da kötü bir hale geldi.
